by
دانشگاه آزاداسلامی
واحد علوم دارویی
دانشکده علوم و فناوری‌های نوین، گروه شیمی
پایان‌نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد ((M.Sc))
گرایش: شیمی دارویی
عنوان:
طراحی کمومتری مرکب مرکزی برای بهینه‌سازی شرایط میکرواستخراج بانوارحلال و مقادیر کم داروی donepezil از نمونه‌های بیولوژیکی ادرار وپلاسما و اندازه‌گیری باHPLC
استاد راهنما:
سرکار خانم دکتر انسیه قاسمی
استاد مشاور:
سرکار خانم دکتر ارکیده قربان دادرس
سال تحصیلی93-1392
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فهرست مطالب
عنوان صفحه
خلاصه فارسی………………………………………………………………………………………………………….. 1
مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………….. 2
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1. بیان مسئله ……………………………………………………………………………………………………….. 5
1-2.ضرورت اهمیت موضوع ………………………………………………………………………………………. 5
فصل دوم: مروری بر متون گذشته
2.اصول تئوری …………………………………………………………………………………………………………. 7
2-1. مروری بر روشهای استخراج مایع- مایع و میکرواستخراج مایع- مایع ………………………… 10
2-1-1.میکرو استخراج فاز مایع ………………………………………………………………………………… 11
2-1-1-1.میکرو استخراج فاز مایع با تک قطره …………………………………………………………….. 11
2-1-1-2.میکرو استخراج فاز مایع با فیبر تو خالی (HF-LPME)……………………………………… 13
2-1-1-2-1. اصول استخراج و سیستم‌های مختلف در استفاده از HF-LPME………………………. 14
2-1-1-2-2. جنبه‌های عملی و پیکر بندی‌های مختلف HF-LPME…………………………………… 16
2-1-1-2-3.میکرو استخراج فاز مایع از فضای فوقانی با فیبر توخالی………………………………… 19
2-1-1-3.میکرو استخراج فاز مایع با بهره گرفتن از انجماد حلال استخراج کننده………………………… 22
2-1-1-4.میکرو استخراج فاز مایع- مایع پخشی (DLPME) ………………………………………….. 22
2-1-2.استخراج فاز جامد ……………………………………………………………………………………….. 23
2-2. کروماتوگرافی ………………………………………………………………………………………………… 23
2-2-1. دستهبندی روشهای کروماتوگرافی …………………………………………………………………. 24
2-2-1-1. کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (HPLC)…………………………………………………….. 24
2-2-1-2. دستگاه‌های کروماتوگرافی مایع …………………………………………………………………… 26
2-2-1-2-1.مخزن فاز متحرک…………………………………………………………………………………. 26
2-2-1-2-2. سیستم‌های پمپ کننده ………………………………………………………………………….. 27
2-2-1-2-3. سیستم‌های تزریق نمونه ………………………………………………………………………… 28
2-2-1-2-4. ستون‌های کروماتوگرافی مایع …………………………………………………………………. 28
2-2-1-2-4-1. انواع پر کننده‌های ستون ……………………………………………………………………. 29
2-2-1-2-5. دمای ستون ……………………………………………………………………………………….. 29
2-2-1-2-6. آشکارسازها ………………………………………………………………………………………. 30
2-2-1-2-6-1.آشکارساز فتومتریک …………………………………………………………………………. 31
2-2-1-2-6-2.آشکارساز جذب فرابنفش (UV)………………………………………………………….. 32
2-3.بررسی مطالعات دیگران در این زمینه ……………………………………………………………………. 33
2-4.بررسی داروی مورد مطالعه …………………………………………………………………………………. 36
2-4-1.مکانیسم اثر فارماکوکینتیک دارو………………………………………………………………………… 36
2-4-2.مکانیسم اثر………………………………………………………………………………………………….. 37
2-4-3. موارد مصرف …………………………………………………………………………………………….. 37
2-4-4.منع مصرف و احتیاط ……………………………………………………………………………………. 37
2-4-5.عوارض جانبی …………………………………………………………………………………………….. 38
2-4-6. تداخل‌ها …………………………………………………………………………………………………… 38
2-4-7.دوز مصرفی ……………………………………………………………………………………………….. 38
2-5. میکرواستخراج سه فازی بر پایه استفاده از فیبر توخالی متخلخل………………………………….. 38
2-5-1.از دلایل انتخاب این روش………………………………………………………………………………. 39
فصل سوم: مواد و روش‌ها
3-1.مواد شیمیایی و تجهیزات دستگاهی……………………………………………………………………….. 41
3-2-1. مواد شیمیایی، استانداردها و نمونه‌های حقیقی …………………………………………………….. 41
3-2-2.تجهیزات دستگاهی ………………………………………………………………………………………. 41
3-3.روش استخراج ………………………………………………………………………………………………… 42
3-3-1.استخراج به اختصار طی مراحل زیر انجام گرفت…………………………………………………… 42
3-3-2. مراحل بهینه‌سازی ……………………………………………………………………………………….. 43
3-3-2-1. بهینه‌سازی شرایط جداسازی……………………………………………………………………….. 43
3-3-2-2. بهینه‌سازی شرایط استخراج ……………………………………………………………………….. 43
3-3-2-2-1.نوع حلال آلی …………………………………………………………………………………….. 44
3-3-2-2-2.اثرpHفاز دهنده ……………………………………………………………………………………. 44
3-3-2-2-3.اثرpHفاز گیرنده …………………………………………………………………………………… 44
3-3-2-2-4.اثر قدرت یونی فاز دهنده ………………………………………………………………………. 44
3-3-2-2-5.اثر هم زدن محلول آنالیت ………………………………………………………………………. 44
3-3-2-2-6.اثر زمان استخراج …………………………………………………………………………………. 44
3-3-3. ارزیابی کارایی روش استخراج ……………………………………………………………………….. 45
3-3-3-1. منحنی درجه‌بندی ……………………………………………………………………………………. 45
3-3-3-2.تعیین فاکتور پیش تغلیظ (PF) ……………………………………………………………………. 45
3-3-3-3. تعیین تکرارپذیری (RSD) ………………………………………………………………………… 46
3-3-4.آنالیز نمونه حقیقی ……………………………………………………………………………………….. 46
فصل چهارم: نتایج
4-1. میکرواستخراج سه فازی بر پایه استفاده از فیبر توخالی متخلخل …………………………………. 48
4-2. مراحل بهینه‌سازی…………………………………………………………………………………………….. 48
4-2-1. بهینه‌سازی شرایط HPLC………………………………………………………………………………. 48
4-2-2. بهینه‌سازی شرایط استخراج ……………………………………………………………………………. 49
4-2-2-1.نوع حلال آلی………………………………………………………………………………………….. 49
4-2-2-2.طراحی آزمایش………………………………………………………………………………………… 51
4-2-2-2-1. غربال‌گری …………………………………………………………………………………………. 51
4-2-2-2-2. طراحی بهینه‌سازی ………………………………………………………………………………. 55
4-2-2-2-3. خلاصه نتایج بهینه‌سازی ……………………………………………………………………….. 59
4-3. تعیین پارامترهای تجزیهای روش استخراج …………………………………………………………….. 59
4-3-1.تهیه منحنی درجه‌بندی …………………………………………………………………………………… 59
4-3-2.فاکتور پیش تغلیظ (PF) و درصد بازیابی (R%) …………………………………………………. 60
4-3-3.تعیین حد تشخیص (LOD) …………………………………………………………………………… 61
4-3-4. تکرارپذیری روش (RSD) ……………………………………………………………………………. 62
4-4.آنالیز نمونه ادرار و پلاسما ………………………………………………………………………………….. 62
فصل پنجم: بحث و پیشنهادات
5-1. بحث و نتیجه‌گیری…………………………………………………………………………………………… 66
5-2. پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………… 69
منابع…………………………………………………………………………………………………………………….. 70
خلاصه انگلیسی …………………………………………………………………………………………………….. 82
ضمایم…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 82
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول 2-1. کاربردهای کروماتوگرافی تقسیمی ……………………………………………………………… 25
جدول 2-2. کاربردهای اخیر HF-LPME در استخراج گونه‌های مختلف ……………………………… 33
جدول 4-1. سطوح پایین و بالای مربوط به فاکتورهای بررسی شده ……………………………………. 52
جدول 4-2. آزمایشات طراحی شده پلاکت- بورمان جهت شناسایی فاکتورهای مهم تاثیرگذار بر روی نتایج SBME-HPLC برای جداسازی و اندازه‌گیری donepezil…………………….. 52
جدول 4-3. آزمایشات طراحی شده باکس- بهکن جهت بهینه‌سازی فاکتورهای موثر بر SBME…. 55
جدول 4-4. خلاصه نتایج بهینه‌سازی استخراج……………………………………………………………….. 59
جدول 4-5. ارقام شایستگی SBME داروی دونپزیل……………………………………………………….. 62
جدول 5-1. مقایسه روش ارائه شده با سایر روشهای استخراجی……………………………………….. 66
فهرست اشکال
عنوان صفحه
شکل ( الف ). روشهای استخراج و میکرواستخراج ………………………………………………………….. 3
شکل 2-1. نمای جانبی از سیستم میکرواستخراج با حلال با بهره گرفتن از میله تفلونی …………………. 11
شکل 2-2. نمای جانبی از سیستم میکرواستخراج با تک قطره الف)استخراج مستقیم ازدرون محلول
ب)استخراج از فضای فوقانی ……………………………………………………………………………………………. 13
شکل 2-3. اصول استخراج HF-LPME (الف) دو فازی (ب) سه فازی ………………………………. 14
شکل 2-4. (الف) سیستم HF-LPME بر اساس پیکربندی (ب) پیکربندی میله‌ای U………………… 17
شکل 2-5. طرح شماتیک از سیستم HF-LPME…………………………………………………………….. 18
شکل 2-6. (الف): شمایی از سیستم HF-LPME از حجم زیاد (ب) سیستم نیمه خودکار …………. 19
شکل 2-7. طرح شماتیک میکرواستخراج فاز مایع به روش مستقیم (الف) و (ب) فضای فوقانی .. 21
شکل 2-8. شمایی از یک دستگاه HPLC……………………………………………………………………… 26
شکل 2-9. یک حلقه نمونه‌برداری کروماتوگرافی مایع …………………………………………………….. 28
شکل 2-10. سلول آشکارساز فرابنفش برای HPLC………………………………………………………… 32
شکل 2-11. ساختار شیمیایی دونپزیل …………………………………………………………………………. 36
شکل 4-1.کروماتو گرام تزریق مستقیم 1میلی‌گرم بر لیتر محلول ابی دونپزیل ………………………… 49
شکل 4-2. بررسی نوع حلال پر کننده منافذ فیبر ……………………………………………………………. 50
شکل 4-3. نمودار Pareto chart مربوط به طراحی پلاکت- بورمان …………………………………….. 54
شکل 4-4. نمودار مربوط به میزان و نحوه تغییر سطوح فاکتورهای موثر انتخاب شده ………………. 56
شکل 4-5. نمودار پاسخ سطحی تخمینی و خطوط کانتور به دست آمده از فاکتورهای موثر در کارایی استخراج donepezil توسط روش SBME-HPLC………………………………………………………………………………………. 57
شکل 4-6. منحنی درجه‌بندی در شرایط بهینه SBME 59
شکل 4-7. منحنی درجه‌بندی در محیط آبی حاصل از تزریق دارو قبل از استخراج ………………………………… 60
شکل 4-8. منحنی درجه‌بندی تزریق مستقیم ………………………………………………………………….. 61
شکل 4-9. کروماتوگرام نمونه ادرار حاوی 10 میکروگرم بر لیتر دارو………………………………….. 63
شکل 4-10. کروماتوگرام نمونه پلاسما حاوی 10 میکروگرم بر لیتر دارو……………………………… 64
خلاصه فارسی
داروی دونپزیل یک مهار کننده مرکزی آنزیم استیل کولیناستراز است که در موارد خفیف تا شدید بیماری آلزایمر بهکار می‌رود. همچنین در برخی موارد در درمان بیش فعالی و نیز موارد دمانس مرتبط با پارکینسون مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در این مطالعه برای تغلیظ و اندازه‌گیری مقادیر کم این دارو در نمونه‌های بیولوژیک ادرار و پلاسما، ترکیبی از روش میکرواستخراج سه فازی مایع با نوار حلال و اندازه‌گیری با کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا(HPLC)، به کار گرفته شد که بسیار موفقیت‌آمیز بود.
استخراج دارو از محلول آبی 15 میلی‌لیتری که حاوی دارویدونپزیل در 9/11 pH=بود، به فاز آلی که شامل حلال n-اکتانولی که در منافذ فیبرتوخالی جای داده شده بود، صورت گرفت. سپس به منظور تغلیظ، داروی وارد شده در فاز آلی با یک عمل استخراجی برگشتی، به فاز آبی با 4 /3pH= که در داخل فیبر توخالی قرار داشت، منتقل گردید.
فرایند استخراج به دلیل گرادیان و اختلاف pH بین دو فاز آبی انجام می‌شود. به منظور دستیابی به بیشترین فاکتور تغلیظ، پارامترهای موثر در استخراج نظیر نوع حلال آلی، pH فاز دهنده و گیرنده، قدرت یونی، زمان، سرعت همزدن و دما بررسی و بهینه شدند.
پس از استخراج تحت شرایط بهینه، فاکتور تغلیظ 7/106، و حد تشخیص87/0 /Lبا انحراف معیار نسبی 9/2 درصد حاصل شد.
كلید واژه: دونپزیل – میکرو استخراج سه فازی مایع با نوار حلال
مقدمه
علم شیمی تجزیه روشهای متنوعی را برای آنالیز کمی و کیفی مواد ارائه میدهد. امروزه روشهای جداسازی، تفکیک گونهای موجود در بافت‌های پیچیده را با حد تشخیصی در حد خیلی کم (فمتوگرم) مقدور ساخته است. علاوه بر روشهای جداسازی، مرحله آماده‌سازی نمونه نیز یکی از مهمترین مراحل در روند تجزیه میباشد. این مرحله شامل تبدیل بافت یک نمونۀ حقیقی به حالتی است که برای تجزیه با یک تکنیک جداسازی و یا روشهای دیگر مناسب باشد. میتوان گفت مرحله آماده‌سازی نمونه برای اهداف زیر طراحی شده است:
1- حذف مزاحمت‌ها از نمونه به منظور افزایش گزینش‌پذیری روش
2- پیش تغلیظ آنالیت مورد نظر و افزایش غلظت آن به نحوی که بتوان آنرا با دستگاه‌های تجزیهای اندازه‌گیری کرد.
3- تبدیل آنالیتها به فرمی که برای شناسایی با دستگاه تجزیهای مناسب باشد.
اساسی‌ترین روش آماده‌سازی نمونه، روش استخراج است. تلاش متخصصین شیمیتجزیه برای ابداع و توسعه روشهای اندازه گیری با دقت و صحت بالا و نیز حذف مراحل دستی که موجب تکرارپذیری پایین در روشهای تجزیهای می شود، باعث شده که روشهای استخراجی نوینی ابداع گردد. شکل (الف)روشهای مختلف استخراج و میکرواستخراج را دستهبندی می کند که راجع به آنها توضیحات مفصلی در مراجع آمده است.
در فصل دوم نیزبه اختصار راجع به میکرواستخراج مایع- مایع با قطره روشهای استخراج برپایه استفاده از فیبرهای توخالی متخلخل بحث خواهد شد.
شکل (الف). روشهای مختلف استخراج و میکرو استخراج
فصل اول
كلیات
1-1. بیان مسأله
جهت اندازه‌گیری مقادیر بسیار اندک دونپزیل در مایعات بیولوژیک، می‌بایست از متودی استفاده شود که به تیم پزشکی در تنظیم دوز دارو بدون نیاز به خونگیریو از طریق غیر تهاجمی کمک کند و قدرت شناسایی و تفکیک این دارو را داشته باشد.با بهره گرفتن از متود پیش تغلیظ دارو با میکرواستخراج فاز مایع به کمک هالوفایبر میتوان مقادیر بسیار کم این دارو را در ادرار تغلیظ و استخراج نمود، سپس با دستگاه HPLC اندازه‌گیری کرد.این روش بسیار جدید بوده و تا به حال جهت پیش تغلیظ و اندازه‌گیری این دارو استفاده نشده است.
تعداد صفحه : 109
قیمت :14700 تومان
بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد
و در ضمن فایل خریداری شده به ایمیل شما ارسال می شود.
پشتیبانی سایت : * serderehi@gmail.com
در صورتی که مشکلی با پرداخت آنلاین دارید می توانید مبلغ مورد نظر برای هر فایل را کارت به کارت کرده و فایل درخواستی و اطلاعات واریز را به ایمیل ما ارسال کنید تا فایل را از طریق ایمیل دریافت کنید.
[add_to_cart id=151864]
