مطالعه و يادگيري رابطه ي تنگاتنگ و مستقيم با يكديگر دارند، تا جايي كه مي توان اين دو را لازم و ملزوم يكديگر دانست. براي اين كه ميزان يادگيري افزايش يابد بايد قبل از هر چيز مطالعه اي فعال و پويا داشته باشيم. مشكل عمده ي دانش آموزان و دانشجويان در يادگيري، ندانستن شيوه ي صحيح مطالعه است. اكثر فراگيران به روش سنتي و غلط تكرار، تكرار و تكرار مطالب را مي آموزند. يعني آن قدر تكرار مي كنند تا مطلبي را بياموزند و تصور مي كنند هر چه قدر بيشتر تكرار كنند، بيشتر مي آموزند.
شیوه صحیح مطالعه، 4 مزیت عمده دارد:

• زمان مطالعه را کاهش می‌دهد.
• میزان یادگیری را افزایش می‌دهد.
• مدت نگهداری مطالب در حافظه را طولانی می‌کند.
• به خاطر سپاری اطلاعات را آسانتر می‌کند.

خواندن بدون نوشتن

خواندن بدون یادداشت برداری، شیوه ی درستی در مطالعه نیست. نوشتن نکات مهم، رکنی مهم از فرایند مطالعه را تشکیل می‌دهد که بدون آن بازده مطالعه بسیار پایین می‌آید. همچنین یک یادداشت صحیح می‌تواند موفقیت شما را تا حدودی تضمین کند و مدت زمان لازم برای یادگیری را کاهش دهد.

خط کشیدن زیر نکات مهم

این روش گاهی می‌تواند برای یادگیری و صرفه جویی در وقت مورد استفاده قرار بگیرد. اما روش صحیح آن است که ابتدا مطالب را بخوانید، مفهوم آنها را کاملا درک کنید و سپس زیر نکات مهم را به ترتیب اولویت خط بکشید نه آنکه در کتاب به دنبال نکات مهم بگردید تا زیر آن خط بکشید.

حاشیه نویسی

حاشیه نویسی برای درک عمیق مطالب و خواندن کتب درسی، نمی‌تواند روشی چندان مناسب باشد، اما برای یادگیری مطالبی که از اهمیتی چندان برخوردار نیستند میتواند مورد استفاده قرار گیرد.

خلاصه نویسی

خلاصه نویسی بدین صورت است که شما مطالب را می‌خوانید و آنچه را که درک کرده اید به صورت خلاصه بر روی دفتری یادداشت می­کنید. این روش مطالعه نسبتا مناسب است و از روش های قبلی بسیار بهتر است، چرا که برای خلاصه نویسی باید ابتدا مطالب را درک کنید و سپس آنها را یادداشت کنید.

کلید برداری

این روشی مناسب برای خواندن و نوشتن نکات مهم است. زیرا در این روش، شما بعد از درک مطالب، به صورت کلیدی نکات مهم را یادداشت می‌کنید. در واقع کلمه های کلیدی، کوتاهترین و بهترین کلماتی هستند که با دیدن آنها، مفهوم جمله تداعی شده و به خاطر آورده می‌شود.

خلاقیت و طرح شبکه ای مغز

این روش بهترین شیوه یادگیری مطالب درسی است. در این روش شما مطالب را میخوانید، بعد از درک حقیقی آنها، نکات مهم را به زبان خودتان و به صورت کلیدی یادداشت می‌کنید، سپس کلمات کلیدی را بر روی طرح شبکه ای مغز می‌نویسید تا در دفعات بعدی به جای دوباره خوانی کتاب، فقط به طرح شبکه ای مراجعه کرده و با دیدن کلمات کلیدی نوشته شده، آنها را خیلی سریع مرور کنید. این روش درصد موفقیت تحصیلی شما را تا حدود بسیار زیادی افزایش میدهد و درس خواندن را بسیار آسان می‌کند و بازده مطالعه را افزایش می‌دهد.

چقدر بخوانیم؟

آیا شما از آن دانش‌آموزانی هستیدکه حدود دو سه ساعت بدون وقفه به درس خواندن ادامه می‌دهید و سپس استراحت می‌کنید؟ اگر جوابتان مثبت است، بدانید که روشی نادرست در پیش گرفته اید. حدود 2 ساعت مطالعه بدون وقفه بسیار خسته کننده خواهد بود و مغز توانایی لازم برای یادگیری را نخواهد داشت. چرا که طبق نظر متخصصین امور مطالعه و یادگیری، و با انجام آزمایش های علمی به عمل آمده، آستانه یادگیری بین 10 تا 45 دقیقه است؛ یعنی هر فرد بین 10 تا 45 دقیقه میتواند مطالب را به خوبی یاد بگیرد و بعد از این مدت، توان یادگیری اش به شدت کاهش می‌یابد. روش مفید و مناسب آن است که بعد از نیم ساعت مطالعه، حدود 5 دقیقه استراحت کنید. با این روش، هم مدت مطالعه مناسب است و هم استراحت بعد از آن باعث ثبت قوی و بهتر مطالب خوانده شده در حافظه شده و از طرف دیگر سبب آمادگی ذهنی و جسمی فرد برای یادگیری مطالب بعدی خواهد شد.

عدم وابستگی به چشم

متاسفانه بسیاری از دانش‌آموزان در هنگام مطالعه به چشم خود وابستگی بیشتری دارند تا به ذهن و حافظه خود؛ یعنی در موقع درس خواندن، اگر نکته ای را فراموش کرده اند، بی درنگ و بلافاصله به کتاب نگاه می‌کنند و اصلا به خود زحمت نمی‌دهند که اگر نکته ای به ذهنشان نیامده است کمی فکر کنند تا شاید به یاد آورند و اگر بعد از مدتی تفکر، به یاد نیاورند به کتاب مراجعه کنند. هر چه به چشمانتان بیشتر وابسته باشد به همان نسبت توان به خاطر سپاری عمیق تر اطلاعات در شما کاهش می‌یابد. افرادی از ذهنشان بیشتر از چشمشان استفاده می‌کنند، معمولا در تحصیلات موفقیت بیشتر کسب می‌کنند.بنابراین در هنگام یادداشت برداری از ترس فراموش کردن، به صورت جمله مطالب را یادداشت نکنید، بلکه به شکل کلیدی و خلاق بنویسید.
امیدوارم با نوشتن مقاله “چگونه درس بخوانیم تا فراموش نکنیم؟” راهکارهای مناسبی جهت عدم فراموشی حین خواندن عرضه کرده باشم.
دوستدار شما، روح اله ابوالحسنی