بهترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 61

دانه دانه-یک یک

زاچی-روزهای استراحت پس از زایمان

دهن-واحد آواز خواندن

جوغ-جوی آب

بچه بازی-لواط-کارهای کودکانه-ساده انگاشتن کار

شماره ی نوشته : ١- ۹ / ۷
پُکیدن-ترکیدن

آب‌کور-کسی که سودش به دیگران نمی رسد

خوابگوشی-سیلی-کشیده

تنبان درآر-بی حیا-دریده

از چشم کسی برق پریدن(شدت ضربه‌ای را که به کسی وارد شده است نشان می‌دهد)

خِطَب-جزیی از جهاز شتر

برادر دینی-هم کیش-هم مذهب

دو لُپه خوردن-با خرص و ولع خوردن-لقمه های بزرگ برداشتن

حلال یابی-طلبیدن نزد دیگران تقاضای گذشتن از تقصیر خود را کردن

پاکار-امر بر-پادو-مباشر

از دل و دماغ افتادن(شور و نشاط خود را از دست دادن، بی‌حوصله شدن)

زد و بندچی-توطئه گر-ساخت و پاخت کننده

زبان گزه رفتن-زبان گزیدن-لب به دندان گرفتن

تنه زدن-با تنه به کسی ضربه زدن

از کرگی دم نداشتن خر(نهایت پشیمانی و انصراف از ادامه‌ی کاری)

دوما-در ثانی-دیگر آن که-دوم آن که

آفتاب از کدام طرف در آمده؟-چه عجب از این طرف‌ها؟!

چاچول بازی-حقه بازی-هوچی گری-لاف زنی

تازه نفس-دارای نیروی مصرف نشده
 

انگشت کردن-انگشت رساندن

جهنم-کلامی که آن را به هنگام بی اهمیت دانستن چیزی می گویند

از پس چیزی (کسی) بر آمدن(توان انجام کاری را داشتن، توان هماوردی با کسی را داشتن)

چَکی-وزن نکرده-یک جا

از لجِ(از سر لجاجت، از روی خشم)

از دور دستی برآتش داشتن-آشنایی سطحی و ناکافی با چیزی داشتن

دق کُش-آن که از غصه و اندوه بسیار بمیرد

با نگاه کسی را خوردن-با چشم خریدار یا شهوانی به کسی نگریستن

چاشنی-آن چه که برای به تر کردن مزه ی غذا در آن می ریزند-آن چه که برای منفجر شدن در چیزی کار می گذارند

 
پرت شدن حواس-از موضوع دور افتادن
تزریقات-بخش ویژه ی تزریق آمپول

پشت کار داشتن-داشتن نیرویی که انسان را به پایان دادن کار وا می دارد

آبدیده-جلا یافته-آزموده و مجرب

جفت جنین-جفت نوزاد که پرده و غشای دور جنین است

آن‌کاره(اهل آن کار (کار بد))

دستی پز-نانوایی که در خانه نان می پزد

حاتم بخشی-گشاده دستی-سخاوتمندی

روکاری-کار روی بنا یا چیزی

دو به هم اندازی-فتنه انگیزی-سخن چینی

چاک و چیل-لب و لوچه-پک و پوز

خدا-بسیار زیاد-فراوان

 
روی دست کسی گذاشتن-به کسی تحمیل کردن

به خط کردن-به صف کشیدن

چوب زدن-با چوب تنبیه کردن

 

پا سوخت-پا بد-بد شانس

بلند کردن-دزدیدن-بیدارکردن از خواب-تور کردن
توالت رفتن-به دستشویی رفتن

رو کشیدن-به کسی برای نزدیکی کردن تکلیف کردن

گذری(دیدار کوتاه، سرپایی)

زدن به صحرای کربلا-مطلبی را به صورت اشاره و کنایه گفتن-روال سخن را به موضوع خاصی برگرداندن

بر و بیا-رفت و آمد- دم و دستگاه

از جنب و جوش افتادن(آرام گرفتن، شور و هیجان خود را از دست دادن)

با رنج و زحمت بسیار چیزی به‌دست آوردن

دَم کسی را دیدن-رشوه دادن-آجیل دادن

آستین تر داشتن(بسیار گریه کردن)

تک پَر-نوعی حرکت در ورزش باستانی

تیپا خوردن-رانده شدن

دیوار حاشا بلند است-به آسانی می توان موضوع را انکار کرد

ابنه‌ای(کسی که با شوخی‌های زشت و حرکات جلف وسیله‌ی آزار خود را فراهم می‌آورد)

ژوری-هیئت داوران

جار و جنجال-داد و فریاد-نزاع و کشمکش
تَپوک-ضربه ی دست یا پا
دار و دیزی-لوازم اندک و ناچیز و ارزان خانه

از دل و دماغ افتادن-شور و نشاط خود را از دست دادن-بی‌حوصله شدن
چشم به هم زدن-زمان بسیار کوتاه-یک آن

دور و دراز-فراخ و وسیع

بی در و پیکر-ولنگ و واز-بی حساب و کتاب-بی نظم و قاعده

دنیا دست کیست؟-پرسش از کسی که کاملن بی خیال و بی غم زندگی می کند
زیر شال کسی قرص شدن-شکم کسی سیر بودن
تک و دو-دوندگی-درماندگی

دست به کار شدن-آغاز به کار کردن

 
چاک پشت-اسبی که در کمر خود فرورفتگی دارد و شانه و کفلش برآمده است

 

بازارچه-گذرگاه سرپوشیده با چند مغازه و دکان

در باغ سبز نشان دادن-وعده های فریبنده دادن-امید واهی برای کسی ایجاد کردن

 

 

 

خنج انداختن-پنجول انداختن-خراشیدن پوست دیگری با ناخن

زیر گوشی در کردن-زیر سبیل در کردن

ریش شدن-ریش ریش شدن

خوش داشتن-دوست داشتن-علاقه مند بودن

پِهِن پا زدن-بیکاره و ولگرد بودن

آمده-شوخی و لطیفه

تافته ی جدا بافته-بر تر و به تر از دیگران
با ریسمان کسی به چاه رفتن-با اعتماد به کسی به کاری دست زدن

حساب بردن-پروا داشتن-اطاعت کردن

پُخت-هر نوبت از پختن
چشم دو دو زدن-تکان تکان خوردن چشم

دسته چاقو نشستن-نشستن روی دو پا و بغل کردن دو رانو-چمباتمه نشستن

حال کسی را گرفتن-کسی را ناراحت کردن-شادی کسی را به هم زدن

دستگیره-وسیله ی باز و بسته کردن در و پنجره-کهنه ای در آشپزخانه برای برداشتن دیگ از روی اجاق

چند منه ؟-به شوخی به کسی که دیر می آید و زود می رود می گویند: آمدی بگی چند منه ؟

بپا-مواظب باش-متوجه باش

حُقه-زرنگ و ناقلا

آب و خاک-میهن-دیار

تا گلو زیر بار قرض بودن-قرض بسیار داشتن

بابا ماما-همه کاره ی محل-بزرگ لوطیان

بُرد-قدرت پرتاب-پیروزی بر حریف

خوابگوشی-سیلی-کشیده
دولت سرا-تعبیری احترام آمیز از خانه ی کسی

خاک انداز-وسیله ای برای گردآوردن و حمل آشغال و زباله

 

برادر اندر-برادر ناتنی-نا برادری

 

چاه ویل-جایی که اگر کسی یا چیزی برود دیگر بر نگردد

بی بند و بار-بی قید-بی اعتنا به آداب و رسوم

خاله وارَس-آدم فضول

آوار شدن سر کسی-بی‌خبر نزد کسی در آمدن

خُردمُرد-شکسته و ریزه میزه

زیر بغل کسی هندوانه گذاشتن-کسی را به قصد دریافت چیزی بیش از اندازه ستودن

درز کردن-فاش شدن-آشکار شدن

بدهکار نبودن گوش کسی-سخنان را شنیدن و به آن اعتنا نکردن

حساب کار را داشتن-متوجه موضوع بودن-جوانب کار را در نظر داشتن

تیپا خوردن-رانده شدن

خوش بیار-آن که کار و روزگار بر وفق مرادش می گذرد-خوش شانس

زیر بغل کسی هندوانه گذاشتن-کسی را به قصد دریافت چیزی بیش از اندازه ستودن

بدون معطلی-بی درنگ-فورا
خواه و ناخواه-از روی میل یا اجبار

چشم زخم میرزا مهدی خانی-شکست بزرگ

آب بردار(دوپهلو، کنایه‌آمیز)

زغنبود-کوفت-زهرمار-خفه شو!

پنجه کش-نوعی نان برشته و نازک

دقه-دقیقه
بی برو برگرد-بدون تردید-بی چون و چرا
به خاک سیاه نشستن-بدبخت و ذلیل شدن

 

حرف پراندن-بدون اندیشیدن چیزی گفتن
بد شگون-شوم-بد اختر-بد یمن
تقه زدن-کوبیدن چیزی با ضربات پیاپی چکش و مانند آن

دست بلند کردن-بالا بردن دست به نشانه ی آمادگی پاسخ گویی-اعلام رای و نظر

خوش آب و رنگ-سرخ و سفید چهره-زیبا و ملیح

آسمان تا زمین(تفاوت بسیار)
چنگک-قلاب آهنی نوک تیز
رفتن به کسی-شبیه بودن به کسی

آقبانو-نوعی پارچه‌ی نخی نازک
چرخی-کبوتری که در آسمان معلق می زند-کسی که روی چرخ و گاری چیزی می فروشد
روبنده-نقابی سیاه رنگ برای پوشاندن چهره
جان کسی را به لب آوردن-سخت آزار دادن-به کسی انتظار دراز دادن

حلبی آباد-آلونک نشین های خارج از شهر

زرق و برق-جلوه ی ظاهری-جلا و شفافی

خوش وعده-آن که به وعده اش وفا می کند

بی پرده-رک و صریح-آشکار

 

به خاطر داشتن-به یاد داشتن-از بر بودن

در لفافه سخن گفتن-پوشیده و کنایه آمیز سخن گفتن

خوش محضر-شیرین سخن-خوش مجلس

از زیر سنگ در آوردن-چیزی را هر چند نایاب و تهیه‌اش دشوار باشد به دست آوردن

چاق و چله-سر حال-سر دماع-فربه-سالم و شاداب

چراغ خواب-چراغ کم نوری در اتاق خواب
تک پا راه رفتن-بی سر و صدا راه رفتن-کنایه از چابکی

استخوان ترکاندن-رشد ناگهانی اندام پس از رسیدن به سن بلوغ

زنده باد-باقی و شاداب و فرخنده باد

حالی شدن-فهمیدن-درک کردن

زدن بر طبل بیعاری-خود را به بی دردی زدن

 

از سیر تا پیاز(همه چیز، با همه‌ی جزئیات)

چله دادن-برای مراسم چهلم مرگ کسی غذا دادن

رشته-موضوع و زمینه ی چیزی یا کاری: رشته تحصیلی-رشته ی افکار

دلگشاد-بیرون آمده از غم و اندوه

حیوان-نوعی دشنام به کسی که کاری را از روی بی شعوری کند

در غورگی مویز شدن-هنوز تازه کار بودن ولی ادعای مهارت و استادی کردن

 
راست و ریس کردن-آماده کردن-به ظاهر درست کردن

دست به کیسه شدن-آماده ی پرداخت پول شدن

پا پتی-پا برهنه

پالان کسی را لوخ کردن-به قصد فریب از کسی تعریف کردن

از خوشحالی در پوست نگنجیدن(از شادی سر از پا نشناختن)

اوت بودن-بی‌خبر بودن-از مرحله پرت بودن

چشم شور-آن که چشم زخم زند

پادرختی-میوه های خراب شده که خود از درخت می افتند

دبوری-بی سر و پایی-ولگردی

اگر و مگر کردن(شرط و بهانه آوردن)

تف انداختن-تف کردن-سخت اظهار نفرت کردن

خط هوایی-راه هوایی-مسیر هواپیما

ریز حساب-جزییات صورت حساب-اقلام جزء سیاهه

رو شویی-ظرف یا دستگاهی که برای شستن دست و صورت نصب می کنند

تو سری خورده-آدم خوار و حقیر
از خجالت آب شدن(بسیار شرمنده شدن)

دلپُری-عقده ی دل-خشم و کینه ی انباشته شده

در دهان را چفت کردن-خاموش شدن-رازداری کردن
دهن پاره-بد زبان-بی حیا-کسی که نمی تواند جلوی زبانش را بگیرد

 

تخم سگ-نوعی دشنام است مانند پدر سگ

راسته-گوشت دو طرف ستون فقرات حیوان

بزن قدش-دعوت به دست دادن برای نشان دادن توافق و همدلی

از زور پسی-از روی ناچاری-اجبارن

اهل نشست-تارک دنیا-گوشه‌نشین

باریک-دقیق-حساس

زیر کردن-کسی را زیر وسیله ی نقلیه گذاشتن که موجب آسیب یا مرگ او شود

به روز کسی افتادن-وضعی مانند وضع کسی پیدا کردن

چاتمه-چند تفنگ که یه صورت ضربدر به هم تکیه داده اند

دست و پا-توانایی-عُرضه
در هم بودن-پریشان بودن-پکر بودن-نگران بودن

ابرو فراخی(خوشدلی، گشاده‌رویی)

پیه سوز- پی سوز

پا را از گلیم خود فراتر گذاشتن-از حد خود گذشتن

دکان کسی را تخته کردن-کسب کسی را از رونق انداختن-دست کسی را از چیزی کوتاه کردن

رنگ نداشتن حنای کسی-اعتباری نداشتن حرف یا عمل کسی

برای هفت پشت کسی کافی بودن-از تحمل کسی خارج بودن-بسیار زیاد بودن

به کسی رو دست زدن-به کسی حقه زدن-کسی را فریب دادن
دهن کجی-ادا و شکلک به قصد مسخره کردن-بی اعتنایی
این دنده آن دنده شدن-این پهلو آن پهلو شدن

رک حرف زدن-بدون پروا و ملاحظه حرف زدن-صریح و روشن سخن گفتن
دستک دمبک درآوردن-پاپوش دوختن-اشکال تراشی کردن

دبوری-بی سر و پایی-ولگردی

جان پناه-محل امن-آن چه جان را حفظ کند. پناهگاه

پا پیش-گذاشتن پیشقدم شدن-آستین بالا زدن

چم گرفتن-رونق گرفتن-سر و سامان گرفتن
آهنگ ریپ‌دار(آهنگی که یک ضرب آن کم باشد)

تنوری-پخته شده در تنور

خیس گذاشتن-در آب ریختن آرد برای تهیه ی خمیر

پس خور-آن که بازمانده ی غذای دیگران را می خورد

به خرج کسی نرفتن-بر کسی تاثیر نکردن-بر کسی موثر واقع نشدن

چار طاق باز گذاشتن-کاملن باز گذاشتن

دوستی خاله خرسه-دوستی از روی نادانی که موجب زیان شود

خش و خش-نگا. خش خش

 

دو به هم اندازی-فتنه انگیزی-سخن چینی

بریدن-از نفس افتادن-درمانده شدن-از حرکت باز ماندن

خراب کردن دختر-دختری را منحرف کردن

به مفت نیارزیدن-هیچ ارزشی نداشتن
زار زدن-سخت گریه کردن
تنگ آفتاب-درست در لحظه ی طلوع خورشی

از ته ریش گذشتن-فریب دادن

خل بازی-حرکات غیر منطقی و غیر عاقلانه

جل و پلاس خود را پهن کردن-در جایی اقامت کردن

دم کوتوله-کوتاه قامت-چیز کوچک

دست انداختن-ریشخند کردن-مسخره کردن

دور از شما ب-لانسبت

بود و نبود-آنچه می تواند وجود داشته باشد-مال و منال-همه ی دارایی

اسب را گم کردن دنبال نعلش گشتن(اصل را از دست دادن و دنبال فرع گشتن)

حاضر جواب-کسی که برای هر موردی پاسخ آماده دارد

 

ادا اصول(ادا اطوار)

چتوَل-یک چهارم

دهنه سرخود-بی بند و بار

دسته جمعی-باهم-گروهی

رفتن از کیسه-ضرر کردن-از سرمایه خرج کردن

حسرت به دل ماندن-به آرزوی خود نرسیدن

خوش خیال-آن که به دل بد راه نمی دهد-بی خیال

حمال باشی-به تخقیر به آدم ناشی و بی عرضه می گویند

اجاق کسی کور بودن(نازا بودن، بی فرزند بودن)
دست آخر-سرانجام-آخر سر-آخر کاری
به هم بافتن-سر هم کردن-از خود درآوردن
دست کسی را پس زدن-دور کردن-نپذیرفتن-رد کردن کسی

آسمان تا زمین-تفاوت بسیار

دلچسب-دلپذیر-مقبول
دختر خوانده-نادختری-دختری که به فرزندی پذیرفته شده است

چنار امام زاده صالح-متلک بد
پُک زدن-هر بار کشیدن سیکار و چپق و از این قبیل با نفس عمیق
از لجِ-از سر لجاجت-از روی خشم

اهل عمل(کسی که کم‌تر حرف می‌زند و بیش‌تر عمل می‌کند)

 
خاک بر سر-توسری خورده-داغ دیده-بدبخت

از پا ننشستن(سماجت ورزیدن، از کوشش دست نکشیدن)

خواری و زاری-پریشان حالی

زبان درازی کردن-با گستاخی و بی ادبی خارج از حد خود سخن گفتن

جَخت آمدن-دومین عطسه که با آن به کار ادامه می دهند

چموش-سرکش-یکدنده

زبانی-شفاهی

دفتر روزنامه-دفتری که در آن ریز همه ی داد و ستدهای روزانه را ثبت می کنند
پُخت-هر نوبت از پختن

آب-عزت و رونق-طراوت و تازگی-روح-شراب خالص

 

جَفت-چوب بست انگور

چماق دار-زور گو-کسی که با زور مقصود خود را به دیگری تحمیل کند

دل گرفتن-غمگین شدن-متاثر شدن

 

ریغ افتادن-اسهال گرفتن-به تر و ور افتادن

برادر اندر-برادر ناتنی-نا برادری

از پارو بالا رفتن پول-ثروت بسیار داشتن

جُل-پوششی که روی اسب و خر می اندازند-لباس کهنه-میوه های بته ی مرده

 

پرت شدن-دور افتادن از مطلب

رو دست زدن-فریب دادن-خام کردن

چتر باز-مهمان ناخوانده به وقت غذا

توپ-پرشده-کامل-بی نیاز

چس گره زدن-نهایت خست به خرج دادن
ختنه سوران-جشنی که به هنگام ختنه کردن نوزاد پسر بر پا می کنند

تلنگر-سر انگشت که به چیزی بزنند
ریز-خرد-کوچک

دست و پا نمدی-دست و پا پنبه ای

آتشِ تر(شراب، لب معشوق)

در آمدن از زیر بته-خانواده و اصل و نسبی نداشتن

چاقچوری-زنی که چاقچور می پوشد-زن باحجاب

چای کاری-کشت و زرع چای

 

چه صیغه ای است ؟-چه معنی داد ؟

اَنَک کردن(تحقیر کردن، خجالت دادن)

زیگزاک-خط شکسته-کنگره دار

هرمار-ز درد بی درمان-کوفت

حرف روی حرف کسی آوزدن-برخلاف حرف کسی چیزی گفتن-با حرف کسی مخالفت کردن

زحمت را کم کردن-رفع مزاحمت کردن

آدم استخوان‌دار-کسی که اراده و پشتکار دارد

خشکی-انعطاف ناپذیری-سخت گیری-حالت پوستی که آب و چربی خود را از دست داده است
دم خود را روی کول گذاشتن-گریختن-شکست خورده رفتن
تلمبار- تل انبار

خاصه فروش-فروشنده ی جنس های مرغوب و برگزیده

ده مرده حلاج بودن-بسیار زرنگ و کاری بودن
پیش کردن در-بستن در
پا خوردن فرش-نرم و لطبف شدن فرش بر اثر رفت و آمد بر آن
بالای منبر رفتن پشت سر کسی-از کسی غیبت کردن-پشت سر کسی بد و بیراه گفتن

آسمان سوراخ شدن-رویداد بزرگ پیش آمدن

دست به دهن-کسی که به اندازه ی مخارجش درآمد روزانه دارد-آدم کم درآمد و تهی دست

چُل کلید-جام درویشان
حسابگر-کسی که در کارها سود و زیان خود را در نظر می گیرد
اما-اشکال‌تراشی-ایجاد شبهه

خاک عالم-تکیه کلامی برای اظهار تعجب و شرمندگی و ناراحتی

از این گوش گرفتن و از آن گوش در کردن-ظاهرن به حرفی گوش دادن ولی به آن عمل نکردن

آفتابه برداشتن(دست به آب رساندن، پابرهنه وسط حرف کسی دویدن)

چشم دو دو زدن-تکان تکان خوردن چشم

دَرَ ک-در کوچک-برای نشان دادن بی اعتنایی نسبت به رویدادی بد به کار می رود

خبرکش-سخن چین

 

از بای بسم الله تا تای تَمَت-از اول تا آخر-از سیر تا پیاز

ریزه میزه-ریزه پیزه

از کسی خوردن-توانایی مقابله با کسی را نداشتن
اَل اَمان(زینهار، پناه بر خدا)

جاهل پسند-چیزی که جوان

چرندیات-سخنان بی هوده و مزخرف

بالا آمدن گندکاری-برملا شدن افتضاح پنهان شده

ریز بین-نکته سنج-بسیار دقیق-باریک بین

درگیر شدن-گرفتار شدن-دچار آمدن-برخورد کردن

ددر برو-نانجیب-زن بدکاره

خدمت کسی رسیدن-به حضور کسی رسیدن-کسی را تنبیه کردن

پایان نامه-رساله ی پایان تحصیل

چس مال کردن-لباس یا ظزفی را سرسری و با بی دقتی شستن

تیغ زن-کلاه بردار-گوش بر

بز گرفتن-جنس ارزان و پر سود گیر آوردن

پس گوچه-کوچه ی کوچکی که به کوچه ی کوچک دیگری پیوسته باشد

آپارتی(زن بی‌حیا و بدزبان، سلیطه، پاچه‌ورمالیده)

زیرش زدن-زیر چیزی زدن

پا در رکاب-حاضر و آماده

تو آستین بودن-حاضر و آماده بودن-آماده داشتن

زار-نا به سامان-خراب-بد

خواهر و مادر گفتن-دشنام خواهر و مادر به کسی دادن

 
تو دار-راز نگهدار

 

زاغه نشین-کسی که در خانه ای محقر و آغل مانند زندگی می کند

زن و بچه دار-کسی که زن و فرزند دارد

زبان گیره-وسیله ای که پزشک با آن زبان بیمار را هنگام معاینه گرفته و نگاه می دارد

بچه پس انداختن-فرزند به دنیا آوردن

 

برق از چشم کسی پراندن-سخت ترسانیدن
تبدیل به احسن کردن-چیزی را با چیز بهتری عوض کردن

حمامی-گرمابه دار

خانه خراب کردن-بدبخت کردن-بی چیز کردن

پشت کسی را داشتن-هوای کسی را داشتن-از کسی حمایت کردن

پاپی بودن-دنبال کردن-اصرار ورزیدن

زد و بند کردن-ساخت و پاخت کردن-توطئه کردن

رشته ی کلام به دست گرفتن-آغاز به سخن کردن-سخن را دنبال کردن

زاد و رود-زاد و ولد-فرزندان
امروزه روز(این روزها، در این دوره و زمانه)

 
اُرد کسی را خواندن(به حرف کسی گوش کردن، اهمیت دادن)

آب آتش زده-اشک

آفتابگیر(جایی که آفتاب بر آن بتابد، سایبان، چتر آفتابی)

زبان درآوردن-آغاز سخن گفتن کودک
در پوست کسی رفتن-سخت مزاحم کسی شدن-از کسی بد گفتن
ازرق شامی-اخمو-ترشرو
تگری-بسیار خنگ-یخچالی

زیر آب کردن سر کسی-کسی را بی سر و صدا کشتن

آب به آسیاب کسی ریختن(با زحمت خود سود دیگری را فراهم کردن)

 

خوش خوراک-نگا. خوش خور

جایی-مستراح-توالت

جُنگ-کتابی که نوشته های گوناگون از نویسندگان گوناگون در آن باشد